بورس و اوراق بهادار

پیشبینی زمانبندی انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران
1 دکتری گروه حسابداری، واحد نجفآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجفآباد، ایران.
2 دانشجوی دکتری گروه حسابداری، واحد نجفآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجفآباد، ایران.
چکیده
هدف: به دلیل پیچیدگی بازار بورس اوراق بهادار تهران، مسئله زمانبندی انجام معاملات بسیارحائز اهمیت است. زمانبندی انجام معاملات، تحلیلگران و معاملهگران را در راستای پیشبینی روند حرکت قیمت سهام یاری مینمایند. از اینرو هدف از پژوهش حاضر پیشبینی زمانبندی انجام معاملات سهام شرکتهای فعال در بورس اوراق بهادار تهران است.
روش: جامعه آماری پژوهش شامل کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1392 تا 1395 است. حجم نمونه با استفاده روش حذف نظاممند بالغ بر 17 شرکت فعال در بورس انتخاب شد. روش اجرای پژوهش مبتنی بر رگرسیون گامبهگام و شبکه عصبی فازی با تکیه بر شاخصهای قدرت نسبی (RSI)، میانگین متحرک همگراواگرا (MACD)، میانگین متحرک ساده (SMA)، نوسانگر تصادفی (SO)، میانگین متحرکنمایی (EMA) و خطسیگنال (SL) است.
یافتهها: یافتههای نتایج نشان داد که میانگین درصد صحت پیشبینی کلیه شبکههای ایجاد شده (55/96%) بیشتر از حالت تصادفی(50%) است. با اعمال مقررات معاملاتی مقادیر پیشبینی شده به سیگنال تبدیل شدند و پیشنهاد داده شد که سیگنال نهایی سیستم طراحی شده از مجموع سیگنالهای ایجاد شده توسط 5 شاخص تکنیکال مذکور بدست آید. در مرحله بعد جهت سنجش بازده معاملات پیشنهادی، مدل ارائه شده با استفاده از استراتژی معاملاتی پیشنهادی پژوهش یک معامله فرضی شبیهسازی گردید. سپس بازده معاملات صورت گرفته بر اساس سیگنال نهایی سیستم پیشنهادی با بازده روشهای تکنیکال و روشهای خرید و نگهداری (در دوحالت پیش از کسر هزینههای معاملاتی و پس از کسر هزینههای معاملاتی) مقایسه شدند.
نتیجهگیری: با توجه به بازدهی مثبت شاخصهای SMA، EMA، SO و روش پیشنهادی میتوان نتیجه گرفت که با استفاده از شاخصهای تحلیل تکنیکال در بازار سهام ایرانروند قیمت سهام را پیشبینی نمود. از این میان، روش میانگین متحرک ساده از بالاترین اعتبار برای پیشبینی روند قیمت سهام برخوردار است. در نتیجه بازار بورس تهران پتانسیل بکارگیری شاخصهای مختلف تحلیل تکنیکی را دارا است.
کلیدواژهها
- زمانبندی انجام معاملات
- پیشبینی
- تحلیل تکنیکال
- شبکه عصبی فازی
- بورس اوراق بهادار تهران
20.1001.1.20082428.1399.5.1.4.0
مراجع
بخردینسب، وحید؛ قاسمی، سعید. (1395). بررسی عوامل موثر بر بازده سهام با تاکید بر عوامل اقتصاد کلان و عوامل حسابداری با درنظر گرفتن تحریم های اقتصادی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه پژوهش های جدید در مدیریت و حسابداری، 3 (17)، 10-25.
تهرانی، رضا؛ عباسیون، وحید. (1387). کاربرد شبکههای عصبی مصنوعی در زمانبندی معاملات سهام: با رویکرد تحلیل تکنیکی. پژوهشهای اقتصادی. 8(1)، 177-151.
حامدیان، مهدی. (1379). بررسی عوامل موثر بر قیمت سهام و تصمیم گیری سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران. تهران: دانشگاه شهید بهشتی: دانشکده مدیریت.
حنیفی، فرهاد؛ بحرالعلوم، محمد مهدی؛ جوادی، بابک. (1388). طراحی و تحلیل مقایسه ای الگوریتمهای فراابتکاری جهت پیاده سازی سرمایه گذاری شاخص محور در بورس تهران. چشم انداز مدیریت، 32، 108-89.
خاتمی، حمید رضا. (1387). مبانی مدلسازی فازی جلد اول: جبر فازی. کرمان: انتشارات دانشگاه شهید باهنر کرمان.
دلبری، مهدی. (1380). بررسی معیارهای موثر بر انتخاب سهام در بورس اوراق بهادار تهران بر اساس مدل فرایند سلسله مراتبی (AHP). اصفهان: دانشگاه اصفهان: دانشکده علوم اداری و اقتصاد.
رعیتیشوازی، علیرضا. (1385). پیشبینی قیمت سهام با استفاده شبکه عصبی فازی و الگوریتم زنتیک.اصفهان: دانشگاه اصفهان: دانشکده علوم اداری و اقتصاد.
صدرایی، محمد؛ میدانی، فرزاد. (1390). مقررات اصول بازار سرمایه، تهران: کانون کارگزاری بورس و اوراق بهادار.
طلوعیاشلقی عباس، حقدوست شادی. (1388). مدلسازی پیشبینی قیمت سهام با استفاده از شبکه عصبی و مقایسه آن با روشهای پیشبینی ریاضی. پژوهشنامه اقتصادی، 4(7)، 65-23.
فلاح شمس، میرفیض؛ دلنواز اصغری، بیتا. (1388). پیشبینی شاخص بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از شبکههای عصبی. فراسوی مدیریت، 3(9)، 212-191.
Bekhradi Nasab, V., Ghasemi, S. (2016). Investigating the factors affecting stock returns with emphasis on macroeconomic factors and accounting factors, taking into account economic sanctions in companies listed on the Tehran Stock Exchange. Quarterly Journal of New Research in Management and Accounting, 3(17), 10-25 [In Persian].
Delbari, M. (1380). Investigating the criteria affecting stock selection in the Tehran Stock Exchange based on the hierarchical process model (AHP). Isfahan: University of Isfahan: Faculty of administrative sciences and economics [In Persian].
Fallah Shams, M., Delnavaz Asghari, B. (2009). Prediction of Tehran Stock Exchange index using neural networks. Beyond Management, 3(9), 212-191 [In Persian].
Hamedian, M. (2000). Investigating the factors affecting stock prices and investors' decisions in Tehran Stock Exchange. Tehran: Shahid Beheshti University: School of Management [In Persian].
Hanifi, F., Bahrololoom, M.M., Javadi, B. (2009). Comparative design and analysis of metaheuristic algorithms for implementing index-based investment in Tehran Stock Exchange. Management Perspective, 32, 108-89 [In Persian].
Khatami, H.R., (2008). Fundamentals of fuzzy modeling volume one: Fuzzy algebra. Kerman: Shahid Bahonar University of Kerman Publications [In Persian].
Kuo, J., Chen, C., Hwang, Y.C. (2001). An intelligent stock trading decision support system through integration of genetic algorithm based fuzzy neural network and artificial network. Fuzzy Sets and System, 118, 21-45.
Lin, C., Alikhan, H. (2008). Can the neuron fuzzy model predict stock indexes better than its rivals? Econometrics Reviews, 29, 14-37.
Mayers, L.S., Gamst, G., Guarino, A.J. (2006). Applied multivariate research: Design and interpretation. London: SAGE Publications.
Rayti Shavazi, A. (2006). Predicting stock prices using fuzzy neural network and genetic algorithm. Isfahan: University of Isfahan: Faculty of Administrative Sciences and Economics [In Persian].
Sadraei, M., Maidani, F. (2011). Capital market principles regulations. Tehran: Stock exchange and securities brokerage center [In Persian].
Tan, A., Quek, C., Yow, K.C. (2008). Maximizing winning trades using a Novel RSPOP Fuzzy Neural Network intelligent stock trading system. Applied Intelligence, 29, 116-128.
Tehrani, R; Abbasian, V. (2008). Application of artificial neural networks in stock trading scheduling: With a technical analysis approach. Economic Research, 8(1), 177-151 [In Persian].
Tolouei Eshlaghi, A, Haq Doost, S. (2009). Modeling stock price forecasting using neural network and comparing it with mathematical forecasting methods. Journal of Economics, 4(7), 65-23 [In Persian].
سازمان بورس و اوراق بهادار چیست؟ (بررسی تاریخچه و شرکت های تابعه)
سازمان بورس اوراق بهادار یک مؤسسه غیردولتی، که دارای شخصیت حقوقی و مالی مستقل است و درآمد این سازمان از محل کارمزدهای دریافتی و سهمی که از حق پذیرش شرکت ها در انواع بورس دریافت میکند، تأمین میشود. سازمان بورس ایران که به اختصار “سبا” نامیده میشود، توسط هیئت مدیره که منتخب شورا هستند، اداره میشود.
تاریخچه سازمان بورس و اوراق بهادار:
در ابتدا و در سال 1345 سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران به عنوان تنها رکن اجرایی، با شخصیت حقوقی مستقل، مسئولیت اداره بورس ایران را به عهده داشت. این سازمان توسط یک هیئت هفت نفره اداره میشد، که توسط مجمع عمومی انتخاب میشدند. دبیر کل بورس نیز توسط هیئت مدیره به عنوان بالاترین مقام اجرایی انتخاب میشد.
با تصویب قانون جدید در سال 1384، نهاد جدیدی بنام سازمان بورس و اوراق بهادار تشکیل شد و زیر نظر شورای عالی بورس شروع به فعالیت کرد. وظایف این سازمان نظارت بر اجرای قوانین و مقررات، تنظیم و تدوین مقررات و سایر وظایف مرتبط به بورس و اوراق بهادار بازار سرمایه میباشد.
با تغییرات جدید مقام ناظر بازار اوراق بهادار ایران به دو نهاد شورای عالی بورس و سازمان بورس و اوراق بهادار تقسیم گردید در پی تغییرات انجام شده بورس اوراق بهادار تهران نیز از یک سازمان عمومی غیرانتفاعی به یک شرکت سهامی عام انتفاعی تبدیل شد و مسئولیت امور اجرایی را بر عهده گرفت. بعد از تصویب قوانین جدید در سال 1384 شورای بورس ایران به عنوان بالاترین رکن در بازار اوراق بهادار لقب گرفت. اعضای این شورا تشکیل شده است از:
- وزیر امور اقتصادی و دارایی به عنوان ریاست شورا
- وزیر بازرگانی
- رئیسکل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
- روسای اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و اتاق تعاون
- رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان دبیر شورا و سخنگوی سازمان
- دادستان کل کشور یا معاون وی
- یک نماینده از طرف کانونها
- چهار نفر خبره مالی
کانون ها و شرکت های بورس و اوراق بهادار تابعه سازمان بورس و اوراق بهادار:
این سازمان شامل چندین نهاد و شرکت تابعه میباشد. در زیر اسامی و کارکرد هرکدام را بهاختصار توضیح خواهیم داد.
شرکت بورس اوراق بهادار تهران:
مأموریت این نهاد ایجاد بازاری منصفانه، کارا و شفاف با ابزارهای متنوع و دسترسی آسان به منظور ایجاد ارزش افزوده برای ذینفعان در بازار سرمایه کشور میباشد.
شرکت فرابورس ایران:
شرکت فرابورس ایران نیز تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار بازاری در قالب شبکه ارتباط الکترونیک یا غیر الکترونیک برای معاملات اوراق بهادار بر پایه مذاکره، معرفی شده است. طبق ماده ۴ قانون بازار اوراق بهادار صدور، تعلیق و لغو فعالیتهای بازارهای خارج از بورس بر عهده شورای عالی بورس نهاده شده و در ماده ۲۸ این قانون نیز تأسیس بازارهای خارج از بورس همانند تأسیس بورسها و نهادهای مالی منوط به ثبت نزد این سازمان است و فعالیت آنها تحت نظارت سازمان انجام میشود.
بورس کالای ایران:
شرکت بورس کالای ایران مرجع اصلی کشف قیمت و ارائه دهنده خدمات متنوع مبتنی بر کالا و اوراق بهادار کالایی در راستای پاسخ به نیازهای صاحبان صنایع، تجار و فعالان بازار سرمایه از طریق بستری رقابتی، منصفانه، شفاف و امن بوده و بدین منظور با بهرهگیری از سرمایههای انسانی سرآمد و فناوریهای نوین، همواره ضمن تمرکز بر بازارهای داخلی به دنبال شناسایی و بهرهبرداری از فرصتهای بینالمللی خواهد بود. بورس کالای ایران تشکیل شده از بازار فیزیکی، بازار فرعی، بازار مشتقه (آتی و اختیار معامله)، بازار مالی (اوراق سلف استاندارد – گواهی سپرده کالایی – صندوقهای سرمایهگذاری کالایی) میباشد.
شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه:
شرکت سپردهگذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات)، جهت انجام امور پس از معاملات بازارهای بورس یا خارج از بورس تشکیل شده است. وظایف پس از معاملات بازارهای مالی شامل، سپرده گذاری و ثبت، نگهداری و انتقال اوراق بهادار، و پایاپای و تسویه معاملات انجام شده در بازارهای مالی میباشد.
شرکت اطلاع رسانی و خدمات بورس:
این شرکت غیردولتی وابسته به سازمان بورس و اوراق بهادار ، در سال 1383 بورس و اوراق بهادار تأسیس شد و مهمترین هدف شرکت اطلاع رسانی و خدمات بورس، “گسترش فرهنگ سرمایهگذاری در داراییهای مالی” است.
شرکت مدیریت فناوری بورس تهران:
این شرکت به عنوان یکی از شرکتهای این سازمان برای ارائه خدمات معاملات رایانهای ابزار مالی به بازار سرمایه فعالیت میکند. این شرکت با هدف بهبود کیفیت خدمات و افزایش رضایت مشتریان بازار سرمایه و بهبود پیوسته فعالیتها و فرایندهای خود، برنامه کاری خود را طرح ریزی و اجرا میکند.
شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه:
شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه به عنوان یکی از ارکان انتشار اوراق بهادار اسلامی (صکوک)، وظیفه تاسیس و راهبری نهادهای واسط را در بازار سرمایهی ایران عهدهدار میباشد. در واقع این شرکت نقش امین را دارد که جهت حفظ منافع دارندگان اوراق بهادار اسلامی و حصول اطمینان از صحت عملیات ناشر، نسبت به مصرف وجوه، نحوه نگهداری حسابها و صورتهای مالی و عملکرد اجرایی به صورت مستمر رسیدگی و اظهارنظر مینماید. از دیگر وظایف این شرکت انجام کلیه امور اداری، مالی مدیریتی، حقوقی و قانونی نهاد واسط و همچنین نگهداری حسابها و دفاتر مالی نهاد واسط و رد آن بورس و اوراق بهادار پس از اتمام مدت قرارداد است.
کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار:
ماهیت تشکیل این کانون که زیر نظر مستقیم سازمان بورس فعالیت میکند، بر مبنای نظارت به فعالیت کارگزاری ، کارگزار / معاملهگری و بازار گردانی به هر شکل و تحت هر عنوان میباشد. همچنین شروع فعالیت این کارگزاریها و شرکتها منوط به عضویت در این کانون و رعایت مقررات این قانون و آیین نامههای و دستورالعملهای اجرایی آن است. بنابراین بورس و اوراق بهادار انجام فعالیت کارگزاری، کارگزار/معاملهگری و بازار گردانی در کلیه بورسها و بازارهای خارج از بورس بدون عضویت در کانون کارگزاران غیرقانونی قلمداد میگردد.
کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران:
این کانون در واقع یک نهاد غیرانتفاعی و غیردولتی است که بر مبنای «دستورالعمل تشکیل و ثبت کانونهای فعال در بازار اوراق بهادار» تشکیل گردیده است. کانون نهادهای سرمایه گذاری دارای استقلال مالی است و شخصیت حقوقی مستقلی میباشد و منابع مالی آن از طریق حق عضویت اولیه، حق عضویت سالانه، سپردههای اعضا، کمکهای بلاعوض، درآمد دورههای آموزشی و فعالیتهای پژوهشی، درآمدهای سپرده بانکی، اوراق مشارکت و گواهی سپرده و… تأمین میشود.
مرکز مالی ایران:
این مرکز آموزشی که فعالیت خود را از سال 1384 همراه با تصویب قانون تغییرات کلی بازار سرمایه شروع کرد، یکی دیگر از زیرمجموعههای سازمان بورس و اوراق بهادار میباشد. عمده فعالیتهای این شرکت ارائه خدمات آموزشی، پژوهشی، مالی و مشاوره در بازار پول و سرمایه است.
بررسی عوامل موثر بر سرمایه گذاری در سهام در بورس اوراق بهادار (مطالعه ی موردی: بورس اوراق بهادار منطقه ای اصفهان)
اهمیت سرمایه گذاری برای رشد و توسعه ی اقتصادی و اجتماعی به اندازه ای است که آن را یکی از اهرم های قوی برای رسیدن به توسعه کرده است؛ اما باید به یاد داشت که به همان میزان که توجه به این امر می تواند باعث شود اقتصاد رشد یابد و شکوفا شود، توجه نکردن به آن می تواند موجب شود افت اقتصادی پیش آید؛ بنا بر این باید گفت که رشد اقتصادی و افزایش رفاه عمومی، در بلندمدت، بدون توجه به سرمایه گذاری و عوامل مهم موثر موجود در محیط آن ممکن نیست. مطالعه ی دقیق تجزیه و تحلیل سرمایه گذاری و عوامل مهم در محیط فعالیت سرمایه گذاران می تواند از یک طرف موجب شود حجم نقدینگی های سرگردان و تورم کاهش یافته، اشتغال افزایش یابد و از طرف دیگر، باعث شود مدیریت بهتر شده، ثروت سرمایه گذاران افزون گردد.
هدف از نگارش پژوهش حاضر بررسی عوامل موثر بر سرمایه گذاری در سهام است که به وسیله ی دو دسته متغیر به عنوان سوال های پژوهش آزمون شده است. این دو دسته، متغیرهای مربوط به ویژگی های سرمایه گذاران (ادراک ریسک، تمایل به ریسک و تخصیص سرمایه) و ویژگی های مربوط به بازار سرمایه(نرخ بازده مورد انتظار و اطلاعات عملکرد گذشته) هستند. در تحقیق حاضر، برای جمع آوری اطلاعات مربوط به مبانی نظری پژوهش از روش کتابخانه ای (نظیر کتاب ها و مجله های علمی) و برای بورس و اوراق بهادار جمع آوری اطلاعات برای تحلیل و آزمون فرضیات پژوهش از پرسش نامه استفاده شده است. در این پژوهش، برای تجزیه و تحلیل و آزمون سوال های پژوهش از روش های آمار توصیفی و استنباطی (آزمون کولموگورف ـ اسمیرنوف و آزمون t دونمونه ای) استفاده شده است.
نتایج پژوهش حاضر نشان می دهند که ادراک ریسک بر تمایل به سرمایه گذاری، نرخ بازده مورد انتظار و تخصیص سرمایه، و اطلاعات عملکرد گذشته بر تمایل به سرمایه گذاری و نرخ بازده مورد انتظار تاثیر می گذارند.
بایننس کوین زیر ذره بین کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا
طبق گزارش بلومبرگ، کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده تحقیقاتی را در مورد بایننس کوین آغاز کرده است.ناظر SEC می خواهد تعیین کند که آیا پنجمین ارز دیجیتال برتر بازار یک اوراق بهادار ثبت نشده است یا خیر.
اقتصاد آنلاین - حسین عسکری؛ بایننس کوین عرضه اولیه توکن (ICO) خود را در جولای 2017 انجام داد. این صرافی توانست در مجموع 15 میلیون دلار جذب کرد.
بر اساس این گزارش، تحقیقات هنوز به نتیجه ای نرسیده است. رگولاتور ممکن است در نهایت اقدام قانونی علیه صرافی انجام ندهد. این تحقیقات صرفا برای اطمینان است.
بایننس کوین به دنبال رشد چشمگیری که در سال 2021 تجربه کرد، همچنان پنجمین ارز دیجیتال بزرگ از نظر ارزش بازار به شمار میرود. این رمزارز امروز پس از افت 4.66 درصدی، به قیمت 293 دلار معامله می شود.
در دسامبر 2020، SEC ریپل را به دلیل فروش غیرقانونی توکن XRP به دادگاه فرا خواند. انتظار می رود حل و فصل پرونده پرمخاطره ریپل پیامدهای قابل توجهی برای کل صنعت داشته باشد.
سپتامبر گذشته، وال استریت ژورنال گزارش داد که این آژانس تحقیقاتی را در مورد یونی سواپ آغاز کرده است.
آشنایی با بورس اوراق بهادار تهران
همشهری آنلاین: بورس اوراق بهادار تهران، بازاری متشکل و خودانتظام است که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران یا معاملهگران طبق قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، مورد دادوستد قرار میگیرد. بورس اوراق بهادار در قالب شرکت سهامی عام تأسیس و اداره میشود.
بورس اوراق بهادار تهران در بهمنماه سال ۱۳۴۶ بر پایه قانون مصوب اردیبهشتماه ۱۳۴۵ تأسیس شد. دوران فعالیت بورس اوراق بهادار را میتوان به چهار دوره تقسیم کرد:
دوره نخست (۱۳۵۷- ۱۳۴۶)
بورس اوراق بهادار از پانزدهم بهمن سال ۱۳۴۶ فعالیت خود را با انجام چند معامله بر روی سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی آغاز کرد. در پی آن شرکت نفت پارس، اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه، اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی و اوراق قرضه عباسآباد به بورس تهران راه یافتند. در این دوره گسترش فعالیت بورس اوراق بهادار بیشتر مرهون قوانین و مقررات دولتی بود که از جمله میتوان موارد زیر را برشمرد:
۱. تصویب قانون گسترش مالکیت سهام واحدهای تولیدی در اردیبهشت ۱۳۵۴ که بهموجب آن مؤسسات خصوصی و دولتی موظف شدند بهترتیب ۴۹% و ۹۴% سهام خود را به شهروندان عرضه نمایند.
۲. تصویب قانون معافیتهای مالیاتی برای شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار در سال ۱۳۵۴.
طی ۱۱ سال فعالیت بورس تا پیش از انقلاب اسلامی در ایران، تعداد شرکتها و بانکها و شرکتهای بیمه پذیرفته شده از ۶ بنگاه اقتصادی با ۶/۲ میلیارد ریال سرمایه در سال ۱۳۴۶ به ۱۰۵ بنگاه با بیش از ۲۳۰ میلیارد ریال در سال ۱۳۵۷ افزایش یافت. همچنین ارزش مبادلات در بورس از ۱۵ میلیون ریال در سال ۱۳۴۶ به بیش از ۳۴ میلیارد ریال طی سال۱۳۵۷ افزایش یافت.
دوره دوم (۱۳۶۷- ۱۳۵۸)
در سالهای پس از انقلاب اسلامی و تا پیش از نخستین برنامه پنج ساله توسعه اقتصادی، دگرگونیهای چشمگیری در اقتصاد ملی پدید آمد که بورس اوراق بهادار تهران بورس و اوراق بهادار را نیز در برگرفت. نخستین رویداد، تصویب لایحه قانون اداره امور بانکها در تاریخ ۱۷/۳/۱۳۵۸ توسط شورای انقلاب بود که به موجب آن بانکهای تجاری و تخصصی کشور در چارچوب ۹ بانک شامل ۶ بانک تجاری و۳ بانک تخصصی ادغام و ملی شدند. چندی بعد و در پی آن شرکتهای بیمه نیز در یکدیگر ادغام شده و به مالکیت دولتی درآمدند و همچنین تصویب قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران در تیرماه سال ۱۳۵۸ باعث شد تعداد زیادی از بنگاههای اقتصادی پذیرفته شده در بورس از آن خارج شوند، بهگونهای که تعداد آنها از ۱۰۵ شرکت در سال ۱۳۵۷ به ۵۶ شرکت در پایان سال ۱۳۶۷ کاهش یافت.
حجم معاملات سهام در این دوره از ۲/۳۴ میلیارد ریال در سال ۱۳۵۷ به ۹/۹ میلیارد ریال در سال ۱۳۶۷ کاهش یافت و میانگین نسبت حجم معاملات سهام به GDP به کمترین میزان در دوران فعالیت بورس رسید که از مهمترین دلایل آن شرایط جنگی و روشن نبودن خطوط کلی اقتصاد کشور بود. بدین ترتیب در طی این سالها، بورس اوراق بهادار تهران دوران فترت خود را آغاز کرد که تا پایان سال ۱۳۶۷ ادامه یافت.
دوره سوم (۱۳۸۳- ۱۳۶۸)
با پایان یافتن جنگ، در چارچوب برنامه پنج ساله اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران تجدید فعالیت بورس اوراق بهادار تهران بهعنوان زمینهای برای اجرای سیاستهای خصوصیسازی مورد توجه قرار گرفت.
بر این اساس، سیاستگذاران در نظر دارند بورس اوراق بهادار با انتقال پارهای از وظایف تصدیهای دولتی به بخش خصوصی، جذب نقدینگی و گردآوری منابع پساندازی پراکنده و هدایت آن به سوی مصارف سرمایهگذاری، در تجهیز منابع توسعه اقتصادی و انگیزش مؤثر بخش خصوصی برای مشارکت فعالانه در فعالیتهای اقتصادی، نقش مهم و اساسی داشته باشد. در هر حال، گرایش سیاستگذاریهای کلان اقتصادی به استفاده از ساز و کار بورس، افزایش چشمگیر شمار شرکتهای پذیرفته شده و افزایش حجم فعالیت بورس تهران را در بر داشت، بهگونهای که حجم معاملات از ۹/۹ میلیارد ریال سال ۱۳۶۷ به ۱۰۴.۲۰۲ میلیارد ریال در پایان سال ۱۳۸۳ رسید و تعداد بنگاههای اقتصادی پذیرفته شده در بورس تهران از ۵۶ شرکت به ۴۲۲ شرکت افزایش یافت.
در این دوره دولت مجموعهای از قوانین و مقررات در راستای گسترش بازار بورس اوراق بهادار وضع نمود که تأثیر بسزایی در افزایش حجم معاملات داشت، از جمله:
۱. تبصره ۳۵ قانون بودجه سال ۱۳۷۸ کل کشور که در آن به وظیفه دولت نسبت به تعیین تکلیف همه شرکتهای بخش دولتی از راه ادغام، واگذاری و فروش سهام به بخشهای خصوصی و تعاونی اشاره شد.
۲. ماده ۹۴ قانون برنامه سوم توسعه (۱۳۸۳- ۱۳۷۹) که بر اساس آن شورای بورس موظف شد تا کارهای لازم را برای ایجاد شبکه رایانهای بازار سرمایه ایران بهمنظور انجام گرفتن دادوستد الکترونیک اوراق بهادار در سطوح ملی و پوشش دادن خدمات اطلاعرسانی در سطح ملی و بینالمللی انجام دهد. همچنین بر اساس ماده ۹۵ برنامه سوم توسعه، شورای بورس مجاز شد تا دست به راهاندازی بورسهای منطقهای در سطح کشور بزند و راهکارهای لازم را برای قابل معامله شدن دیگر ابزارهای مالی در بورس اوراق بهادار فراهم نماید.
از سال ۱۳۶۹ محاسبه شاخص بهای سهام در بورس اوراق بهادار تهران آغاز شد که مقدار آن از ۴۷۲ واحد در سال ۱۳۷۰ به ۱۲.۱۱۳ واحد در سال ۱۳۸۳ رسید.
دوره چهارم (از سال ۱۳۸۴ تاکنون)
در سال ۱۳۸۴، نماگرهای مختلف فعالیت بورس اوراق بهادار در ادامه روند حرکتی نیمه دوم سال ۱۳۸۳، همچنان تحت تأثیر رویدادهای مختلف داخلی و خارجی و افزایش بیرویه شاخصها در سالهای قبل، از روندی کاهشی برخوردار بودند و این روند، به جز دوره کوتاهی در آذرماه تا پایان سال قابل ملاحظه بود. به هرحال از آذرماه سال ۱۳۸۴، سیاستها و تلاش دولت و سازمان بورس باعث کند شدن سرعت روند کاهشی معیارهای فعالیت بورس شد. درحالیکه شاخص کل در پایان سال ۱۳۸۴ به ۹.۴۵۹ واحد رسیده بود، طی بورس و اوراق بهادار سال ۱۳۸۵ از مرز ۱۰.۰۰۰ واحد عبور کرد و در نهایت در پایان سال مذکور ۹.۸۲۱ واحد را تجربه کرد. همچنین کاهش چشمگیر معاملات سهام در سال ۱۳۸۴، با توجه به اقدامات مؤثر فوقالذکر در سال ۱۳۸۵ به تعادل نسبی رسید، به نحوی که ارزش معاملات سهام و حق تقدم در سال ۱۳۸۴ در حدود ۵۶.۵۲۹ میلیارد ریال و در سال ۱۳۸۵ معادل ۵۵.۶۴۵ میلیارد ریال ارزیابی شد.
تعداد شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار از ۴۲۲ شرکت در پایان سال ۱۳۸۳ به ۴۳۵ شرکت در پایان سال ۱۳۸۵ افزایش یافت. از جمله رویدادهای اساسی این دوره عبارتند از:
- تصویب قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران (۱/۹/۱۳۸۴)
- تشکیل شورای عالی بورس و اوراق بهادار
- تشکیل سازمان بورس و اوراق بهادار
- تشکیل بورس اوراق بهادار تهران (شرکت سهامی عام)
- تشکیل شرکت سپردهگذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه