آشنایی با انواع شاخص‌های بازار سرمایه

آشنایی با انواع حراج و روش مچینگ در بازار سرمایه

معاملات بورس به دو روش حراج پیوسته و ناپیوسته صورت می‌گیرد. نوع حراج روی میزان نقدشوندگی سهم تاثیر می‌گذارد و بنابراین لازم است سرمایه‌گذاران درباره آن اطلاعات کافی داشته باشند.

اختصاصی آگاه پرس – در ادامه سلسله یادداشت های «سواد بورسی»، در این یادداشت به معرفی «انواع حراج و روش مچینگ در بازار سرمایه ایران» می پردازیم.

آشنایی با چگونگی انجام معاملات در بازار سرمایه یکی از مواردی است که می‌تواند به ما برای تحلیل هرچه بهتر این بازار و داشتن عملکردی موفق‌تر در آن کمک کند. در بازار بورس ایران معاملات به دو شکل حراج پیوسته و ناپیوسته انجام می‌شود که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

یکی از مواردی که در انواع حراج و روش مچینگ دخیل است، ساعت کاری بازار بورس است که در ایران ساعت ۸:۳۰ پیش گشایش و ۹ تا ۱۲:۳۰ ساعت گشایش بازار است. در ساعت پیش گشایش قیمت سفارشات و فروش اعلام می‌شود که مربوط به حراج ناپیوسته است. در این ساعت قیمت نظری گشایش بر اساس سفارش‌های ثبت شده با استفاده از ساز و کار حراج، محاسبه می‌شود. ساعت گشایش ساعتی است که معاملات بازار بورس آغاز می‌شود. در این زمان سیستم معاملاتی قیمت‌ها را با قیمت تاپ، مچینگ کرده است.

مچینگ فرایندی است که طی آن سیستم معاملاتی قیمت یکسان خریدار با فروشنده را پیدا می‌کند و معامله را انجام می‌دهد. گفتیم در بازار بورس ایران معاملات به دو شکل حراج پیوسته و ناپیوسته انجام می‌شود.

در حراج ناپیوسته در بازه زمانی مشخصی تنها سفارشات ثبت می‌شود تا سیستم معاملاتی قیمت‌ها را با هم تطبیق دهد و بهترین قیمت را تعیین کند. این همان ارزش بازاری سهم است که روی تابلو درج می‌شود. حراج پیوسته زمانی است که قیمت خریداران با قیمت فروشندگان مچ می‌شود و معامله صورت می‌گیرد.

پس معاملات بر اساس یک سری گام‌ها انجام می‌شوند؛ ابتدا پیش گشایش است که سفارشات ثبت می‌شوند اما معامله‌ای انجام نمی‌شود، سپس مرحله گشایش است که سفارش‌ها بر اساس روند حراج ناپیوسته و در دامنه نوسان روزانه قیمت، انجام می‌شود.

مرحله سوم حراج پیوسته است که قیمت‌ها مچ و معاملات انجام می‌شود. در مرحله بعد یعنی حراج ناپیوسته پایانی، ورود، تغییر یا حذف سفارش ممکن است اما معامله‌ای صورت نمی‌گیرد و در آخرین مرحله که معاملات پایانی است هم ثبت سفارش و معامله با قیمت پایانی سهم انجام می‌شود.

اما چرا سامانه معاملاتی با توجه به میزان سفارش‌های سهم، قیمتی را تعیین می‌کند؟ برخی شرکت‌ها، سهامداران و نقدشوندگی کمتری دارند و در این شرایط حراج ناپیوسته یک ارزش کلی را با توجه به همین تعداد معامله‌گران به دست می‌آورد. در مورد شرکت‌هایی با نقدشوندگی و تعداد معامله‌گران بالا از حراج پیوسته استفاده می‌شود.

حراج سهام شرکتی که هنوز سهام آن در گام گشایش معامله شود، پیوسته است در غیر این صورت حراج به شکل ناپیوسته انجام می‌شود. اطلاعیه ناظر در تابلوی معاملاتی هر سهم در سایت tsetmc می‌تواند نوع حراج را به شما نشان دهد. حراج ناپیوسته معمولا به دلایلی چون برگزاری مجامع عمومی، آشنایی با انواع شاخص‌های بازار سرمایه نوسان بیش از حد، گره معاملاتی و افشای اطلاعات مهم انجام می‌شود.

با در نظر گرفتن نوع حراج سهام نمی‌توان نظر قطعی داد، اما معمولا سهام شرکت‌هایی که به ‌صورت پیوسته مورد معامله قرار می‌گیرند، نقدشوندگی بالاتری دارد. در مجموع تاکید می‌کنیم که نمی‌توان تنها براساس نوع حراج برای خرید یک سهم اقدام کرد و باید همه جوانب را سنجید.

پذیره نویسی اولین صندوق شاخصی هم وزن بازار سرمایه

با توجه به بازدهی موفق بازار سهام ایران در بلندمدت، می‎‌توان گفت در میان 5 صندوق شاخصی که روی شاخص کل متمرکز هستند و یک صندوق شاخصی که روی 30 شرکت شاخص‌ساز و برتر تکیه کرده است، جای صندوق شاخصی دیگری با ویژگی‌های منحصربفرد خالی است.

این صندوق قرار است بر مبنای شاخص هم وزن پیش برود و سبد خود را از سهام 50 شرکت با بنیاد خوب تشکیل ‌دهد. خبر خوب این است که این جای خالی با حضور صندوق شاخصی کیان پر خواهد شد. بازار سرمایه ایران در روز شنبه، مورخ 24/02/1401 شاهد پذیره نویسی اولین صندوق شاخصی هم وزن بازار سرمایه با نماد "هم‌وزن" خواهد بود. ویژگی‌های این صندوق، این‌که اصلا صندوق شاخصی چیست و چه ماهیتی دارد و چه اهدافی را دنبال می‎کند، موضوعاتی هستند که به بهانه این پذیره نویسی به آن‌ها خواهیم پرداخت و مهم‌تر از آن با صندوق شاخصی کیان به طور کامل آشنا خواهیم شد.

صندوق شاخصی چیست؟

اگر تا به حال نگاهی به اخبار بازار سرمایه انداخته باشید یا خبرهای اقتصادی را در رسانه‌ها گوش کرده یا حتی وبسایت‌های رسمی بورس آشنایی با انواع شاخص‌های بازار سرمایه را رصد کرده باشید، بی‌شک نام شاخص کل بورس و همچنین شاخص هم وزن را شنیده‌اید. شاخص بورس به عنوان معیاری از وضعیت هر روز بازار، قابل توجه کارشناسان و معامله‌گران و اهالی اقتصاد و بازارهای سرمایه قرار دارد. شرکت‌های پذیرفته شده در بورس انواع مختلفی دارند و هر کدام مربوط به صنعتی مشخص می‌شوند. در میان شرکت‌های پذیرفته شده که تعدادشان هم بسیار است، شرکت‌هایی هستند که از وضعیت بنیادی خوبی برخوردارند و عایدی خوبی کسب می‌کنند. برخی از آنها هم شرکت‌های بزرگی هستند که به آنها شاخص‌ساز می‌گویند. صندوق شاخصی تلاش می‌کند تا سبد خود را از سهام این دست شرکت‌ها تشکیل دهد. البته گفتنی است که صندوق شاخصی هم وزن کیان که اولین صندوق با این عنوان است رویکردی برابر و حساب شده‌تر نسبت به صندوق‌های شاخصی دارد.

صندوق شاخصی هم وزن کیان

با توجه به تعریفی که از صندوق شاخصی ارائه دادیم می‌توانیم آسوده خاطر باشیم که تا حد قابل توجهی با ساختار صندوق شاخصی هم وزن کیان هم آَشنا شده‌ایم. اما یک نکته بسیار مهم در مورد تفاوت صندوق شاخصی هم وزن کیان و پنج صندوق شاخصی که مبنای خود را شاخص کل و نه شاخص هم‌وزن قرار داده‌اند، وجود دارد. رفتار صندوق‌های شاخصی به این شکل است که بازدهی نزدیک به شاخص کل داشته باشند و به همین خاطر از شرکت‌هایی که سهام‌شان شاخص‌ساز است بهره می‌برند. اما صندوق شاخصی هم وزن کیان تلاش می‌کند تا با بررسی و رصد سهام شرکت‌های موفق و بنیادی، سهامی را برای تشکیل سبد خود انتخاب کند که به تنهایی موفق عمل کرده‌اند. برای درک بهتر این موضوع خوب است توضیحی در مورد تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن ارائه دهیم.

تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن

شاخص کل بازار سهام وضعیت ارزش معاملات صورت گرفته را در پایان هر روز نشان می‌دهد. اما مساله‌ای که در این شاخص وجود دارد، آن است که شرکت‌های بزرگ تاثیر زیادی روی آن می‌گذارند و در واقع به بزرگی و کوچکی شرکت‌ها حساس است. یعنی ممکن است شرکت‌های کوچک خوب عمل کنند و شرکت‌های بزرگ عملکرد خوبی نداشته باشند، اما شاخص کل بیشتر به سمت شرکت‌های بزرگ گرایش دارد. این در حالی است که در شاخص هم وزن، تاثیرگذاری هر شرکت هرقدر هم بزرگ یا کوچک، روی شاخص یکسان است. به همین دلیل هم شاخص هم وزن وضعیت کلی بازار را بهتر نشان می‌دهد. صندوق شاخصی هم وزن کیان مبتنی بر شاخص هم وزن عمل می‌کند و به بررسی 50 شرکت برتر که دارای عملکرد درخشان بوده‌اند و بنیاد خوبی دارند، می‌پردازد و برای تشکیل سبد خود از سهام این شرکت‌ها بهره‌مند می‌شود. لازم است در ادامه توضیحاتی در مورد عملکرد و ساز و کار صندوق شاخصی هم وزن کیان ارائه بدهیم.

عملکرد منحصر به فرد

بارها در مورد ویژگی‌هایی که یک صندوق سرمایه گذاری را به عنوان یک ابزار مالی نوین از دیگر شیوه‌های سرمایه گذاری متمایز می‌کند، صحبت شده است. یکی از این ویژگی‌ها حضور متخصصین، تحلیل‌گران و مدیر صندوق است که با حضورشان و تلاش مدامی که دارند باعث می‌شوند عملکرد و سازوکار صندوق به حالت ساکن تبدیل نشود و همیشه پویایی خود را داشته باشد. این ویژگی در عملکرد منحصر به فرد صندوق شاخصی هم وزن کیان به وضوح دیده می‌شود. به این موضوع اشاره کردیم که این صندوق به رصد سهام 50 شرکتی که از نظر بنیادی مناسب باشند می‌پردازد و این کار را به طور منظم و در بازه‌های زمانی مشخص مورد بازبینی قرار می‌دهد. صندوق شاخصی هم وزن کیان به انتخاب این 50 شرکت می‌پردازد و آن‌ها را برای تشکیل سبد خود انتخاب می‌کند. اما نکته مهم این است که کار رصد و انتخاب به این موضوع ختم نمی‌شود. مدیریت و نظارت در صندوق شاخصی هم‌وزن کیان به این شکل است که در هر بار انتخاب، بازبینی با دقت و حساسیت بیش‌تری انجام می‌شود. این میزان حساسیت در انتخاب سهام شرکت‌های برتر در صندوق شاخصی هم‌وزن کیان تا حدی است که این صندوق برای انتخاب‌شان شاخصه‌ها و سنجه‌هایی قرار داده است.

4 معیار عمومی اولیه انتخاب در صندوق شاخصی هم‌وزن

برای انتخاب سهام شرکت‌های برتر و شاخص‌ساز که قرار است سهام تشکیل دهنده سبد صندوق شاخصی هم‌‌وزن کیان را تشکیل دهند 4 معیار عمومی و اولیه در نظر گرفته شده است. مدیریت و مجموعه هدایت کننده این صندوق برای اجرای این 4 معیار اولیه تمام دقت خود را به کار می‌گیرند؛

سوددهی 3 ساله؛ شرکت مدنظر باید 3 سال اخیر را با سوددهی گذارنده باشد. گفتنی است که این نوع سوددهی از نوع سوددهی عملیاتی مثبت است که در گزارش‌های سالانه مورد حساب و کتاب قرار می‌گیرند. دقت در این محاسبه تا این اندازه است که اگر گزارش منتشر شده در وبسایت‌های رسمی به حالت «حسابرسی نشده» باشد، صندوق همان گزارش حسابرسی نشده را برای تکمیل محاسبات خود در نظر می‌گیرد.
حداقل سهام شناور؛ سهام شناور شرکت انتخاب شده حداقل باید 10 درصد باشد. برای تشخیص این‌که یک شرکت حداقل 10 درصد سهام شناور آزاد دارد می‌توان از گزارش منتشر شده «سهام شناور آزاد» شرکت موردنظر که به دست سازمان بورس و اوراق بهادار منتشر شده، باخبر شد.
متوسط ارزش معاملات؛ شرکت موردنظر باید متوسط ارزش معاملات روزانه‌اش بیش‌تر از 10 میلیارد ریال باشد. البته این 10 میلیارد ریال با در نظر گرفتن میانگین متوسط حجم معاملات خرد در دوره یک ساله اخیر در نظر گرفته می‌شود.
نماد معاملاتی؛ این معیار هم برای صندوق شاخصی هم‌وزن کیان مهم است که نماد معاملاتی شرکت موردنظرش در یک سال گذشته در بیش از نیمی از روزهای معاملاتی مورد خرید و فروش قرار گرفته باشد.

مدیر صندوق می‌تواند در موارد خاصی مانند شرکتی که به تازگی عرضه اولیه شده است، صنعت جدیدی وارد بورس شده یا شرکتی که از دید ماهیت کسب و کار خود، مشابه نداشته باشد و سایر موارد، با تصویب همه اعضای گروه مدیران سرمایه‌گذاری نسبت به انتخاب شرکت‌های دیگر اقدام کند.

سرمایه گذاری در صندوق شاخصی مناسب چه کسانی است؟

حال که با تمام زوایای صندوق شاخصی آشنا شده‌‎ایم بهتر است به یک پرسش مهم پاسخ دهیم. صندوق شاخصی مناسب کدام دسته از سرمایه گذاران است؟ می‌دانیم که هر سرمایه گذار روحیه سرمایه گذاری متفاوتی دارد. بعضی ریسک گریز هستند و دیگر سرمایه گذاران ریسک پذیر. با توجه به ماهیت صندوق شاخصی و حضور آن در فضای رقابتی بازار سهام باید گفت که سرمایه گذاری در این صندوق مناسب افراد ریسک پذیر است. همچنین افرادی که تمایل دارند سرمایه خود را در بلندمدت در مقابل افزایش تورم حفظ کنند، نیز می‌توانند از این صندوق استفاده کنند.

در این فرصت تلاش کردیم که به بهانه پذیره نویسی صندوق شاخصی کیان به توضیح ماهیت و ساختار صندوق شاخصی بپردازیم و با مزایای تنها صندوق شاخصی هم وزن که متعلق به گروه مالی کیان است، آشنا شویم. برای شروع یک سرمایه گذاری موفق بهتر است با ابعاد و زوایای مختلف مسیری که قصد ورود به آن را داریم به خوبی آشنا شویم. تمام توضیحاتی که ارائه دادیم به قصد آشنا کردن سرمایه گذاران با این فرصت جدید بود.

نرخ بهره و انواع آن در بازارهای مالی

شاخص نرخ بهره به عنوان یک ابزار کنترلی قدرتمند در اداره و هدایت بازار عمل می‌کند که در اقتصادهای پیشرفته، با توجه به وضعیت بازار و از تقابل عرضه و تقاضای پول تعیین می‌شود.

به گزارش ایبِنا، نرخ بهره یا Interest Rate میزان پولی است که به وسیله وام دهنده برای استفاده از دارایی‌هایش از وام گیرنده گرفته می‌شود و به شکل درصدی از اصل سرمایه بیان می‌شود. این نرخ عموماً به شکل سالانه مورد اشاره قرار می‌گیرد که به آن نرخ سود سالانه می‌گویند. سود یا بهره در واقع پولی است که از بابت اجاره یا قرض و به خاطر استفاده از دارایی، گرفته می‌شود. در مورد دارایی‌های بزرگ، مثل ماشین‌آلات یا ساختمان، نرخ بهره بعضی‌ اوقات با عنوان «نرخ اجاره بها» شناخته می‌شود.

به عبارت دیگر، نرخ بهره یکی از مهم‌ترین متغیرهای کلان اقتصادی در سیاست‌گذاری است که به عنوان هزینه اجاره سرمایه از دیدگاه سرمایه‌گذار و هزینه فرصت از دیدگاه سپرده‌گذار در نظر گرفته می‌شود. اقتصادهای پیشرفته کنونی جهان به شدت تحت تاثیر نرخ‌های بهره قرار داشته و به سرعت نسبت به تغییرات آن، واکنش نشان می‌دهند.

در واقع، شاخص نرخ بهره به عنوان یک ابزار کنترلی قدرتمند در اداره و هدایت بازار عمل می‌کند که در اقتصادهای پیشرفته، با توجه به وضعیت بازار و از تقابل عرضه و تقاضای پول تعیین می‌شود؛ اما در بسیاری از کشورهای در حال توسعه و در فقدان ساختارهای کارآمدی همچون بازارهای مالی پیشرفته، نرخ‌های بهره، معمولاً بدون توجه به وضعیت بازار، به صورت دستوری و با در نظر گرفتن شاخص‌های کلی اقتصادی از جمله تورم و با دیدگاه حمایتی نسبت به بعضی از بخش‎ های اقتصادی، تعیین می شود.

همچنین از سوی دیگر، بهره را می‌توان اختلاف قیمت مبادله یک کالا با همان کالا در دو زمان مختلف، یا به صورت دقیق‌تر، اختلاف قیمت مبادله مبلغی پول با همان مبلغ پول در دو زمان مختلف در نظر گرفت. به عبارت دیگر نرخ بهره، قیمت استفاده از پول است و مانند هر قیمت دیگری تحت تأثیر عرضه و تقاضا قرار دارد.

در بازارهای مالی و سرمایه از انواع نرخ‌های بهره استفاده می‌شود که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

بهره ساده

نرخ تعیین شده‌ای آشنایی با انواع شاخص‌های بازار سرمایه است که بر اساس اصل پول قرض گرفته یا سپرده‌گذاری شده به عنوان سود محاسبه می‌شود و به وام دهنده یا سپرده‌گذار پرداخت می‌شود.

بهره مرکب

مبلغی است که بر اساس مبلغ اصلی و نیز سود انباشته‌ دوره‌های قبل محاسبه می‌شود و بنابراین می‌تواند به عنوان «بهره بر سود » در نظر گرفته شود.

بهره اسمی

ناشران اوراق قرضه به هنگام انتشار اوراق قرضه نرخی را به عنوان نرخ بهره اسمی اعلام می‌کنند که عبارت است از سود پرداختی سالانه به دارندۀ ورقه قرضه به صورت نسبتی از ارزش اسمی ورقه قرضه. بنابراین نرخ بهره اسمی از تقسیم پرداخت بهره سالیانه به قیمت اسمی ورقۀ قرضه حاصل می‌شود.

بهره جاری

اوراق قرضه منتشر شده معمولاً در بازارهای مالی به قیمتی متفاوت از قیمت اسمی معامله می‌گردد که به قیمت معاملاتی آن قیمت جاری گفته می‌شود. بنابراین اگر بهره سالانه را به قیمت جاری ورقه قرضه تقسیم نماییم حاصل تقسیم، نرخ بهره جاری است.

بهره موثر

اغلب ناشران اوراق قرضه، بهره مربوط به ورقه قرضه را در فواصل زمانی ۳ ماه یا ۶ ماه پرداخت می‌نمایند که این امر برای سرمایه‌گذار این فرصت را پدید می‌آورد که بهرۀ دریافتی را مجدداً سرمایه‌گذاری نموده و بازده خود را افزایش دهد. بنابراین نرخ بهرۀ سرمایه‌گذار در این صورت متفاوت از نرخ بهره اعلام‌شده خواهد بود.

بهره شناور

نرخ بهره‌ای است که با تغییر عواملی مانند نرخ بهره بازار، شاخص بازار سهام، نرخ تورم و . تغییر می‌کند. این نرخ بهره را می‌توان نرخ بهره متغیر یا قابل تنظیم نامید.

بهره ثابت

این نوع نرخ بهره، نقطه مقابل نرخ بهره شناور است که در آن نرخ بهره بدهی در مدت زمان توافق شده ثابت می‌ماند.

نرخ بهره بین بانکی

بانک‌ها در پایان دوره مالی کوتاه مدت (روزانه یا هفتگی) با مازاد یا کسری نقدینگی مواجه می‌شوند که باید آن را به تعادل برسانند. اگر بانکی با کسری نقدینگی مواجه شود باید با استقراض یا وام گرفتن در صدد جبران آن برآید، از سوی دیگر برای به تعادل رساندن مازاد نقدینگی خود نیز باید اقدام به عرضه آن کنند. بانک‌ها برای حل این مشکل، بازاری را به نام بازار بین‌ بانکی تشکیل داده که در آن اقدام به عرضه و تقاضای نقدینگی، به صورت وام می‌نمایند. بنابراین در بازار بین بانکی، انتقال نقدینگی از موسسات مالی دارای مازاد وجوه به موسسات مالی دارای کسری وجوه صورت می‌گیرد. عمده وام‌های بین بانکی دارای سررسید یک هفته و کمتر بوده و اکثراً وام‌های یک شبه بر مبنای نرخ سودی است که به آن نرخ سود بین بانکی می‌گویند.

کلام آخر

نرخ بهره یکی از عوامل اقتصادی کلان و دارای اهمیت در هر کشوری است. بانک مرکزی بر اساس شرایط اقتصادی، نرخ بهره را تعیین می‌کند و انجام امور مالی و بانکی در راستای این نرخ صورت می‌پذیرد. نرخ بهره برای جلوگیری از کاهش ارزش پول برای وام‌دهنده میان پول پرداختی امروز و دریافتی در آینده استفاده می‌شود. اغلب نرخ بهره مثبت است که انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری در فرصت‌های جامعه ایجاد می‌کند. هرچه وضعیت اقتصادی و شرایط بازار بهتر باشد، انتظار برای دریافت سود و بهره‌های بیشتر نیز بالاتر است.

توضیحاتی پیرامون شاخص قیمت مصرف کننده یا CPI به زبان ساده !!

شاخص قیمت مصرف کننده (consumer price index) یا CPI مقیاسی است که به بررسی میانگین وزنی قیمت‌های مجموعه کالا‌ها و خدمات مصرف کننده مانند حمل و نقل، غذا و مراقبت‌های پزشکی می‌پردازد. این شاخص با در نظر گرفتن تغییرات قیمت برای هر گزینه در این مجموعه و میانگین گرفتن از آنها حاصل می‌شود. تغییرات در CPI برای ارزیابی تغییرات قیمت در ارتباط با هزینه زندگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. شاخص قیمت مصرف کننده برای شناسایی دوره‌های تورم و تقلیل قیمت بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. تورم امروزه مشکلی جدی در ساختار اقتصاد‌هاست که راه‌حل آن در دستان بیت کوین و ارز دیجیتال است.

درک شاخص قیمت مصرف کننده (CPI)

CPI میانگین تغییر قیمت کالا و خدمات را برای مصرف کننده اندازه‌گیری می‌کند که این تغییرات قیمت معمولا با نام تورم شناخته شده است. اساسا این شاخص تلاش می‌کند که سطح قیمت تجمیعی را در یک اقتصاد به صورت کمی درآورد و در نتیجه، قدرت خرید واحد ارز آن کشور را اندازه بگیرد.

شاخص قیمت مصرف کننده تغییرات قیمت را برای کالا‌های خرد و دیگر گزینه‌هایی که مصرف کننده برای آنها پول می‌دهد، اندازه می‌گیرد؛ اما این شاخص چیز‌هایی مانند پس انداز و سرمایه گذاری را به حساب آشنایی با انواع شاخص‌های بازار سرمایه نمی‌آورد و اغلب آنچه را که توسط توریست‌های خارجی خرج می‌شود را نیز نادیده می‌گیرد.

چگونه می‌توان از CPI استفاده کرد؟

CPI یک شاخص اقتصادی است و عمدتا برای اندازه‌گیری تورم و کارایی سیاست اقتصادی حکومت مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شاخص آشنایی با انواع شاخص‌های بازار سرمایه تغییرات قیمت در اقتصاد را برای همگان آشکار می‌کند و به عنوان راهنمایی برای تصمیم‌گیری در امور اقتصادی عمل می‌کند. شاخص قیمت مصرف کننده و مولفه‌های تشکیل دهنده آن را می‌توان به عنوان یک بازدارنده برای شاخص‌های اقتصادی دیگر مورد استفاده قرار داد. معمولا زمانی که سطح قیمت تجمیعی افزایش پیدا کند، قدرت خرید ارز آن کشور کاهش پیدا می‌کند و عکس این قضیه نیز صادق است.

از این شاخص می‌توان برای تعیین سطح شایستگی افراد برای برخورداری از مساعدت‌های حکومتی استفاده کرد و تنظیمات دستمزد را نیز با استفاده از این شاخص می‌توان برای کارگران داخلی اعمال کرد.

چه کسانی و چه چیز‌هایی در CPI پوشش داده می‌شوند؟

آمار CPI افراد شاغل، افرادی که برای خود کار می‌کنند، فقرا، افراد بیکار و بازنشستگان را در یک کشور پوشش می‌دهد. افرادی که در این گزارش ذکر نمی‌شوند، معمولا جمعیت‌های روستایی، خانواده‌های کشاورز، خانواده‌های نیرو‌های مسلح و افرادی که در زندان‌ها و تیمارستان‌ها خدمت می‌کنند را شامل می‌شود.

شاخص قیمت مصرف کننده هزینه مجموعه کالا‌ها و خدمات را در یک کشور و به صورت ماهیانه ارائه می‌دهد. CPI فروش و مالیات مستقیم را نیز در بر می‌گیرد، اما چیز‌هایی را که مرتبط نیستند مانند درآمد و مالیات‌های امنیت اجتماعی نادیده می‌گیرد. این شاخص چیز‌هایی مانند سرمایه گذاری، بیمه عمر، املاک و مستغلات و دیگر چیز‌هایی که مستقیما به مصرف روزمره مصرف کننده مرتبط نیستند را نیز نادیده می‌گیرد.

محاسبه شاخص قیمت مصرف کننده

برای محاسبه CPI باید هزینه سبد بازار در یک سال را بر هزینه سبد بازار در سال مبنا تقسیم کرد و سپس نتیجه را در ۱۰۰ ضرب کرد. سال مبنا را اداره کار تعیین می‌کند. مثلا در ایالات متحده، داده‌های CPI برای سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ بر اساس بررسی‌های انجام شده در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ بود.

انواع CPI

هر بار دو نوع شاخص قیمت مصرف کننده گزارش داده می‌شود:

• نوع اول CPI-W نامیده می‌شود و شاخص قیمت مصرف کننده را برای دستمزد‌بگیران شهری و کارکنان دفتری اندازه می‌گیرد.
• نوع دوم CPI-U نامیده می‌شود و شاخص قیمت مصرف کننده برای مصرف کنندگان شهری است. این نوع CPI بر اساس مخارج تقریبا همه جمعیت‌های مناطق شهری است.

تفاوت اصلی بین دو شاخص بالا در سنگینی مخارج تعیین شده برای طبقه‌های اقلام مختلف و نواحی جغرافیایی است.

داده‌های منطقه‌ای CPI

اداره کار CPI را بر اساس منطقه تفکیک می‌کند. در ایالات متحده، این گزارش شامل چهار ناحیه اصلی شمال شرقی، غرب میانه، جنوب و غرب می‌شود. سه ناحیه اصلی شهری نیز هر ماه تفکیک می‌شوند و این سه ناحیه شیکاگو – گری – کنوشا (Chicago-Gary-Kenosha)، لس آنجلس – ریور ساید – اورنج کانتی (Los Angeles-Riverside-Orange County) و نیویورک – نیوجرسی شمالی – لانگ آیلند (New York-Northern NJ-Long Island) است.

علاوه بر اطلاعاتی که ماهیانه فراهم می‌شود، اداره کار گزارش‌هایی را برای ۱۱ ناحیه شهری ایالات متحده به صورت یک ماه در میان منتشر می‌کند و برای ۱۳ ناحیه شهری دیگر نیز هر شش ماه یکبار این گزارش را انتشار می‌دهد. این گزارش‌ها نواحی دارای جمعیت زیاد را پوشش می‌دهند و ارائه‌دهنده یک زیرمجموعه منطقه‌ای خاص هستند.

به نظر شما شاخص قیمت مصرف کننده چه استفاده‌های دیگری می‌تواند داشته باشد؟ نظرات خود را حتما با ما در میان بگذارید.

رشد آرام شاخص در فصل مجامع سالانه شرکت‌ها / کدام نمادها بیشترین طرفدار را در بورس دارند؟

در فصل مجامع شرکت‌های بورسی روند رو به رشد معاملات همچنان ادامه داشته و شاخص کل با سرعت کند اما شیب مثبت افزایش دارد.

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، روند رو به رشد شاخص بورس امروز نیز ادامه یافت و نماگر اصلی بازار سرمایه با رشد ۳4 واحدی به سطح 75هزار و 501 واحدی رسید.

در معاملات امروز بیش از 775 سهم و حق تقدم به ارزش یک هزار و 754 میلیارد ریال در 53 هزار و 453 نوبت خرید و فروش شد.

نمادهای تاثیر گذار در رشد شاخص اغلب در گروه مخابرات بودند به طوری که نمادهای همراه (ارتباطات سیار ایران)، اخابر(مخابرات)، فارس (هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس) و کگل (معدنی و صنعتی گل گهر) سبب رشد شاخص شد و در مقابل نمادهای فولاد (فولاد مبارکه اصفهان)، وبانک (گروه توسعه ملی) و خودرو (ایران خودرو) با تاثیر منفی، جلوی رشد بیشتر شاخص را گرفت.

در بخش شاخص‌های دیگر بازار سرمایه امروز شاخص قیمت (وزنی- ارزشی) 12 واحد، شاخص کل (هم وزن) 28 واحد، شاخص قیمت (هم وزن) 22 واحد، شاخص بازار اول 11 واحد و شاخص بازار دوم 150 واحد رشد کرده اما شاخص آزاد شناور 105 واحد پایین آمده است.

بیشترین رشد قیمت امروز متعلق به نمادهای حق تقدم فولاد خراسان، حق تقدم شیرپاستوریزه پگاه خراسان، مهندسی نصیر ماشین، سیمان شرق و سیمان خاش بود و در مقابل نمادهای سخت آژند، بانک خاورمیانه، چینی ایران، مهرکام پارس و سرمایه گذاری سایپا امروز بیشترین کاهش قیمت را داشتند.

225 میلیون سهم در فرابورس جابجا شد

در جریان معاملات امروز در فرابورس، سرمایه گذاران بورسی 225 میلیون اوراق بهادار را در 24 هزار و 467 نوبت به ارزش 882 میلیارد و 70 میلیون ریال معامله کردند.

شاخص کل فرابورس نیز پس از افت و خیز چند باره با کاهش نه چندان محسوس نسبت به دیروز، رقم 796.53 واحد را نمایش داد.

بیشترین حجم معاملات امروز در فرابورس متعلق به سهم کاغذ پارس بود و بالاترین ارزش معاملات در همین نماد رقم خورد و ارزش آن به 259 میلیارد و 630 میلیون ریال رسید.

در بازار اول، 41 میلیون و 360 هزار اوراق بهادار به ارزش 73 میلیارد ریال داد و ستد شد و بالاترین حجم معاملات به نام «تابان هور» ثبت شد.

همچنین 160 میلیون و 130 هزار اوراق بهادار در بازار دوم به ارزش 450 میلیارد ریال دست به دست شد و بیشترین افزایش قیمت در این بازار مربوط به «صنایع نسوز توکا» بود.

بیشترین و کمترین قیمت‌گذاری در فرابورس

بر اساس این گزارش، نماد شرکت های صنایع نسوز توکا، لیا و قند چهارمحال بیشترین افزایش قیمت و نماد شرکت های سرمایه گذاری مسکن تهران، ساینا و تدبیرگران فارس و خوزستان بالاترین کاهش قیمت را تجربه کردند.

همچنین‏ امروز اوراق حق تقدم تسهیلات مسکن در بازه 934 هزار تا 950 هزار ریال معامله شد و بیشترین افت قیمت مربوط به نماد «تسه 9409» آذر 94 بود.

در میان صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله ( ETF)، صندوق سرمایه گذاری آرمان آتی کوثر، بیشترین حجم معاملات را ثبت کرد و صندوق اعتمادآفرین پارسیان و آساس به ترتیب در رده های بعدی قرار گرفتند.
در بازار اوراق با درآمد ثابت نیز بیشترین حجم و ارزش معاملات متعلق به اسناد خزانه اسلامی در نماد «اخزا3» به ارزش 66 میلیارد ریال بود و ارزش معاملات روزانه در همه نمادهای اسناد خزانه اسلامی به 160 میلیارد ریال رسید.

در جریان معاملات امروز، نماد معاملاتی شرکت مهندسی ساختمان و تاسیسات راه آهن پس از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه صاحبان سهام و تقسیم سود نقدی هر سهم و نماد معاملاتی شرکت سرمایه گذاری مسکن تهران پس از آشنایی با انواع شاخص‌های بازار سرمایه ارایه اطلاعات پیش بینی، بازگشایی شد.

همچنین در پایان معاملات نیز نماد معاملاتی شرکت سرمایه گذاری توسعه و عمران کرمان با توجه به اطلاعات دریافتی مبنی بر تغییر با اهمیت در اطلاعات پیش بینی سود هر سهم سال مالی 1395 متوقف شد.