دامنه نوسان در بورس چیست؟

دامنه نوسان قیمت سهام چیست؟

در دهه های اخیر بورس در هر نقطه‌ای از دنیا و در هر کشوری به یک بازار رقابتی بزرگ و کامل تبدیل‌شده است و این امر حاصل زیاد بودن تعداد خریداران و فروشندگان سهام در این بازار است. همان طور که می دانید بازار بورس دارای مزایای متعددی است که امر سرمایه‌گذاری در آن را برای هر شخص بیش از پیش جذاب‌تر می‌کند. به عنوان مثال مزیت‌های این بازار شامل در دسترس بودن آن، نقدینگی آن نسبت به بازارهای دیگر، شفاف بودن و قانون‌مند بودن آن و …می‌باشد. با توجه به این تفاسیر، یکی از وظایف مهم و خطیر نهاد ناظر بازار سرمایه، نظارت و کنترل نوسان‌های زیاد در بازار است که این نوسان و قیمت‌ها نیز توسط افراد فعال بازار و بر اساس میزان عرضه و تقاضا مشخص می‌گردد. در این مقاله می‌خواهیم راجع به دامنه نوسان قیمت سهام در بازار بورس بپردازیم پس به همین منظور با ما همراه باشید.

دامنه نوسان قیمت سهام چیست؟

مردم امروزه به‌ منظور سرمایه‌گذاری، می‌توانند از بین بازارهای سرمایه‌گذاری مختلف یکی از آن‌ها را انتخاب کرده و سرمایه خود را در آن بازار تزریق کنند. یکی از این بازارهای سرمایه‌گذاری، بازارهای مالی است. در بازارهای مالی به ‌خصوص بازار بورس به دلیل وجود برخی پیچیدگی‌ها و ریسک‌پذیر بودن آن، باید توسط نهاد نظارتی بازار سرمایه یکسری محدودیت‌هایی در نظر گرفته شود. یکی از این محدودیت‌ها در حوزه دامنه نوسان قیمت سهم است. دامنه نوسان عاملی است که از ابتدای شروع فعالیت بازار بورس و معاملات سهام، بر روی قیمت هر سهم تعریف‌شده است. دامنه نوسان در تمامی بورس‌های جهان که به‌منظور کنترل نوسانات موجود تعریف ‌شده است. در بازارهای بورس به ‌منظور جلوگیری از تقابل عرضه و تقاضا قوانین و مقرراتی وجود دارند. در همین راستا دامنه مجاز نوسان، توقف معاملاتی و دیگر روش‌ها از این ‌دست قوانین به ‌حساب می‌آیند. دامنه مجار نوسان سهام به ‌عنوان یکی از قوانین و اصول مهم در این بازار است که در جهت کنترل نوسان قیمت سهم و برای کاهش تلاطم بازار و جلوگیری از تصمیمات هیجانی سهام‌داران در نظر گرفته ‌شده است. هر سهم در هر روز کاری دارای یک ‌میزان دامنه مجاز نوسان سقف و کف قیمتی است که می‌تواند داشته باشد و بدیهی است که قیمت سهم فقط در این بازه تعریف ‌شده می‌تواند نوسان داشته باشد. طبق آیین‌نامه معاملات در شرکت بورس تهران، دامنه نوسان قیمت، پایین‌ترین تا بالاترین قیمتی است که در آن دامنه طی یک یا چند جلسه رسمی معاملات بورس، قیمت می‌تواند نوسان کند.

مزایای دامنه نوسان چیست؟

• یکی از عوامل مهم به ‌منظور جلوگیری در دستکاری قیمت‌ها در بازار بورس، دامنه نوسان قیمت سهام بوده و اجازه تغییر قیمت در هر زمان به‌صورت دلخواه به سهامداران بزرگ را نمی‌دهد.

• کشف قیمت واقعی سهام نیز با استفاده از دامنه نوسان امکان‌پذیر است. در واقع زمانی که قیمت سهام به این حدود نزدیک شود، معاملات توسط نهاد نظارتی متوقف می‌شود که به سهامداران فرصتی داده‌ شود که درباره قیمت سهم مدنظر و ارزش واقعی آن بررسی و تفکرات لازم را به عمل‌آورند که در آینده نزدیک سهم دچار هیجانات قیمتی نشود.

• یکی از عوامل مهم در زمینه کاهش تلاطم‌های موجود در بازار بورس، دامنه مجاز نوسان است. این امر به این شکل است که دامنه مجاز نوسان، تغییرات قیمتی سهام را محدود کرده و از این طریق از به وجود آمدن تغییرات ناگهانی جلوگیری می‌کند.

معایب دامنه نوسان چیست؟

تا اینجای مقاله با مفهوم دامنه نوسان قیمت سهام و مزیت‌های آن در بازار بورس آشنا شدیم. حال توجه داشته باشید که با وجود این مزیت‌ها، دامنه نوسان دارای برخی معایب نیز هست که در ادامه این مطلب به آن می‌پردازیم.

• معمولاً به دلیل توقف قیمت یک سهم در روز، امکان انتقال تلاطم اضافی به ‌روزهای آتی وجود دارد. پس در نظر داشته باشید که با توجه به اینکه دامنه نوسان مانع آزاد شدن قیمت سهم می‌شود، همین امر باعث می‌شود که قیمت به محدوده‌های خاصی تمایل داشته باشد.

• تجربیات و تحقیقات به ‌عمل ‌آمده در این حوزه اثبات می‌کند که عامل دامنه نوسان سهم در بازار بورس، باعث تأخیر در کشف قیمت سهم می‌شود؛ زیرا با وجود آن، قیمت‌ها نمی‌توانند در همان روز نسبت به اطلاعات منتشر شده واکنش مناسب نشان دهند. در همین جهت ممکن است که قیمت روز سهم، قیمت واقعی آن نباشد.

استثنائات دامنه نوسان

فرآیند دامنه مجاز نوسان در بازار بورس به ‌صورت روزانه وجود دارد. بر اساس مقررات و چارچوب‌های تعریف ‌شده در بازار سرمایه، در برخی از روزهای خاص به دلیل رخ دادن بعضی از رویدادهای مهم برای شرکت، قانون دامنه مجاز نوسان برداشته ‌شده و سهم می‌تواند بدون نوسان قیمت در بازار معامله شود. سه روز خاص و حائز اهمیت وجود دارد که در ادامه این بخش به آن‌ها می‌پردازیم:

• بازگشایی سهام بعد از مجمع عمومی عادی سالانه برای تقسیم سود.

• بازگشایی سهام پس از مجمع فوق‌العاده به ‌منظور کاهش یا افزایش سرمایه.

• بازگشایی سهام پس از اعلام افزایش یا کاهش سود هر سهم یا همان eps به‌شرط آنکه از 20 درصد بیشتر باشد.

به حداقل تعداد سهام یک شرکت، حجم ‌مبنا گفته می‌شود که باید در طول روز معامله ‌شده تا قیمت سهم قابلیت افزایش یا کاهش بر اساس سقف دامنه نوسان قیمت سهام را داشته باشد. یکی از اهداف حجم ‌مبنا این است که سرمایه‌گذاران اطمینان داشته باشند که نوسانات قیمت سهام در نتیجه خرید و فروش تعداد مشخصی از سهام، واقعی است؛ زیرا در غیر از این حالت معامله حتی چند سهم هم می‌تواند در قیمت سهم تأثیرگذار بوده و باعث این شود که قیمت‌های غیر واقعی در سهم به وجود بیاید. دو پارامتر قیمت و تعداد سهام منتشر شده هر شرکت، از عوامل تعیین حجم‌ مبنا برای شرکت‌های بورسی است. در همین جهت با افزایش قیمت سهم، حجم ‌مبنا نیز کاهش میابد. توجه داشته باشید که اگر تعداد سهم معامله ‌شده یک شرکت در طول روز، کمتر از حجم ‌مبنا باشد، به همان نسبت باید انتظار داشت که درصد نوسان قیمت آن سهم نیز کاهش خواهد یافت. حجم ‌مبنا برای سهام فرابورس و سهام شرکت‌ها بعد از برگزاری مجمع، برابر با 1 است. این امر به این معناست که با انجام معامله 1 برگ سهم، قیمت پایانی آن می‌تواند تغییر کند.

دامنه نوسان بازار بورس تهران

محدودیت اعمال ‌شده بر قیمت سهام در بازار بورس و اوراق بهادار تهران، مثبت و منفی 5 درصد نسبت به قیمت پایانی روز قبل سهام مدنظر است. در نظر داشته باشید که برای حق تقدم سهام 2 برابر دامنه نوسان عادی سهام است، لذا برای حق تقدم سهام شرکت‌های بورسی این دامنه در محدوده مثبت 10 درصد تا منی 10 درصد است.

دامنه نوسان بازار فرابورس

دامنه مجاز نوسان برای شرکت‌های پذیرفته ‌شده در بازار فرابورس همانند بازار بورس است؛ اما دامنه نوسان بازار پایه فرابورس با سایر محدودیت‌های نوسان قیمتی متفاوت است که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

دامنه نوسان بازار پایه

دامنه نوسان قیمت سهام در بازار پایه نسبت به دامنه نوسان تعریف‌ شده در بازارهای بورس و فرابورس متفاوت است. به ‌منظور اعمال شفافیت بیشتر در اطلاعات در سال 1398 تغییراتی در قوانین بازار پایه اتخاذ شد که به دنبال آن، شرکت‌های درج‌ شده در بازار پایه فرابورس بر اساس شرایط پذیرش، در سه تابلوی پایه زرد، پایه نارنجی و پایه قرمز قرار گرفتند که طبیعتاً دامنه نوسان برای هرکدام متفاوت است.

• هر هفته یک حراج معاملاتی در روز دوشنبه از ساعت 12 الی 12:30 انجام می‌شود. دامنه نوسان در این حراج برای تابلوی زرد 6 درصد، تابلوی نارنجی 4 درصد و تابلوی قرمز 2 درصد است.

• در روزهای دیگر معاملاتی هفته و روز دوشنبه قبل از ساعت 12، دامنه نوسان در تابلوی زرد 3 درصد، تابلوی نارنجی 2 درصد و تابلوی قرمز 1 درصد است.

• مبنای بررسی تعیین این دامنه نوسان، قیمت پایانی روزهای دوشنبه هر هفته است.

سخن آخر

تا این بخش از مقاله به ‌صورت کامل متوجه شدیم که در بسیاری از بورس‌های جهان، از دامنه نوسان به ‌منظور جلوگیری از نوسان شدید و سقوط قیمت سهام استفاده می‌شود. همچنین در بورس تهران نیز این امر از سال 1387 به ‌منظور اعمال محدودیت بر نوسان قیمت‌ها استفاده‌ شده است. زمانی که بازار بورس در شرایط بحرانی یا سقوط به سر می‌برد، اکثر سرمایه‌گذاران به ‌خصوص سرمایه‌گذاران خرد، دچار تصمیمات هیجانی شده و تصمیمات عجولانه دامنه نوسان در بورس چیست؟ و غیرمنطقی در این حوزه می‌گیرند که مجموع این تصمیمات می تواند منجر به ضرر و زیان سنگین برای سرمایه گذار باشد، درنتیجه این اعمال محدودیت دامنه نوسان قیمت سهام است که منجر به کنترل بهتر نوسان‌ها شده و باعث ثبات بیشتر بازار می‌شود.

دامنه نوسان قیمت در بورس به چه معناست؟

بازار بورس در کشور های مختلف وجود دارد و به صراحت می توانیم این بازار را ، یک بازار رقابتی برای کسب سود و منفعت بیشتر به شمار آوریم. اما آیا می دانید دامنه نوسان قیمت در بورس چیست؟ چرا لازم است پیش از خرید سهام به برخی از این اصطلاحات مهم در بازار بورس توجه کنیم؟

بدون شک تمامی خریداران و فروشندگان سهام، لازم است از قیمت و نوسان قیمت بازار بورس، اطلاعات به دست بیاورند. زیرا هیچ سهام شرکتی در طول یک روز، از قیمت ثابتی برخوردار نیست. دامنه نوسان قیمت سهام شرکت ها هر روز بسته به میزان حداقل قیمت مجاز و حداکثر قیمت مجاز، تعیین می شود.

در واقع باید بگوییم منظور از دامنه نوسان قیمت در بورس، قیمت مجازی است که خریداران و فروشندگان سهام با آن در طول روز به معامله می پردازند.

علت وجود دامنه نوسان در بازار بورس چیست؟

از آنجایی که در بازار بورس ایران کمبود اگاهی های مالی و اشفتگی های قیمت وجود دارد، از سوی دیگر حساسیت بازار به هیجانات و شایعات به خوبی مشخص است، با استفاده از دامنه نوسان قیمت، می توان به راحتی از ضرر و زیان سهامداران خرد و افراد مبتدی که در این بازار فعالیت می کنند، جلوگیری نمود.

در حال حاضر میزان محدودیت نوسان قیمت در بازار های فرابورس و بورس ایران، حداکثر برابر با مثبت ۵ درصد می باشد و حداقل برابر با منفی ۵ درصد است. البته لازم به ذکر است که این دامنه نوسان قیمت برای بازارهای پایه فرابورس و سهام های حق تقدم خرید بورس، اصولا دو برابر است.

یعنی میزان دامنه نوسانی قیمت برای سهامدارانی که در این دو بازار فعالیت دارند، برابر با مثبت ده درصد و منفی ده درصد می باشد. این محدوده مجاز، منجر می شود تا ریسک در بازار بورس کاهش یافته، و از نوسان هیجانی قیمت در بازار به خوبی جلوگیری شود.

لازم به ذکر است که این میزان دامنه نوسان قیمت برای افراد تازه وارد به این بازار سرمایه گذاری،مفید است. اگر بازار دچار ضرر و زیان شود این افراد ضرر سنگین را متقبل نخواهند شد. تمامی افرادی که دارای کد بورسی هستند، بر روی پروفایل خود می توانند به خوبی قیمت مجاز و قیمت پایانی سهام شرکت های مربوطه را مشاهده کنند.

شما می توانید به راحتی دامنه نوسان قیمت را در یک روز با تمام جزئیات مشاهده نمایید. پس از آن اگر قصد خرید سهام داشته باشید، با توجه به این میزان قیمت تخمین می زنید که نوسان قیمت سهام بین چه قیمتی تا چه قیمت خواهد بود.

چه زمانی می توانیم شاهد برداشتن دامنه نوسان قیمت باشیم؟

اصولا وقتی می توان این نوسان قیمت را در بازار نداشت، که شرکت با یک رویداد حائز اهمیت روبه رو شود. مثلا شرکت ها تصمیم به افزایش سرمایه بگیرند، یا اقدام به تقسیم سود نمایند، یا حتی اطلاعات با اهمیت شرکت افشا شود و ….، در این حالت نماد بورسی شرکت برای خرید و فروش سهام متوقف می شود.

در این حالت دیگر نمی توان اقدام به خرید و فروش سهام یک شرکت نمود. در این حالت ناظر بازار، با توجه به اطلاعاتی که نماد شرکت به خاطر آن متوقف گردیده است، ممکن است بر روی دامنه نوسان قیمت تاثیر بگذارد. این مسئله در روز بازگشایی نماد، برداشته خواهد شد.

این نکته کاملا طبیعی است که بر اساس ساز و کار حراج در بازار، باید اجازه داده شود تا اطلاعات هر شرکت عرضه کننده سهام، به خوبی بر روی قیمت سهام و میزان عرضه و تقاضا تاثیر واقعی بگذارد. البته اصولا این تاثیر بر روی دامنه نوسان قیمت روزانه تاثیر می گذارد.

یکی دیگر از زمان هایی که نوسان قیمت برداشته می شود، وقتی است که مجمع عادی سالانه در حال تقسیم سود سهام بین سهامداران است. در این زمان میزان دامنه نوسان می تواند رشد یافته یا کاهش داشته باشد. در حالت دوم نیز وقتی سود هر سهم بیش از ۲۰ درصد تعدیل مثبت یا منفی را تجربه کند، سهم در حالت بدون دامنه قرار خواهد گرفت.

چگونه طرح «افزایش دامنه نوسان» کاراتر می‌شود؟

مدیر سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری «کاریزما» گفت: افزایش دامنه نوسان از سویی اثر مثبت و از سوی دیگر، در صورت انجام نشدن کامل آن می‌تواند اثر منفی به همراه داشته باشد. افزایش حجم معاملات، افزایش کارایی و همچنین به تعادل رسیدن سریعتر، از اثرات مثبت طرح است، اما این طرح زمانی کامل است که حجم مبنا هم کاهش یابد و به طور کامل صفر شود.

مدیر سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری «کاریزما» با مثبت دانستن افزایش دامنه نوسان به پایگاه خبری بازارسرمایه (سنا) گفت: این اتفاق سبب افزایش حجم معاملات و رونق در بازار می‌شود. طبق وعده‌ای که در جهت رونق بازار در سال ۱۴۰۰ عنوان شد، مقرر شد دامنه نوسان در تابلوی اول بورس و فرابورس و نمادهای دارای بازارگردان حداکثر تا دو برابر دامنه نوسان فعلی افزایش یابد.

امین دامچه افزود: البته این افزایش به طور تدریجی انجام خواهد شد، به نحوی که در هر فصل از سال با صلاحدید هیئت مدیره سازمان و پس از انجام بررسی‌های لازم، به طور یک درصد یک درصد افزایش انجام خواهد شد.

او اظهار کرد: در نظر داشته باشید که افزایش دامنه نوسان از سویی اثر مثبت و از سوی دیگر، در صورت عدم انجام کامل آن، می‌تواند اثر منفی به همراه داشته باشد. افزایش حجم معاملات، افزایش کارایی و همچنین به تعادل رسیدن سریعتر، از اثرات مثبت طرح است، اما این طرح زمانی کامل است که حجم مبنا هم کاهش یابد و به طور کامل صفر شود.

دامچه اضافه کرد: در غیر این شرایط شاید این طرح به طور کامل عمل نکند؛ به طور مثال در دامنه نوسان ۱۰ درصدی اگر حجم مبنا کاهش نیابد، ممکن است تغییرات برای اثرگذاری روی قیمت پایانی کافی نباشد.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: به نظر می رسد هدف از این طرح علاوه بر افزایش نقدشوندگی و رونق در بازار، عدم تشکیل صف‌های خرید و فروش باشد، زیرا تشکیل صف با خود تقاضای سفته بازی به همراه می آورد.

او در مثالی گفت: در بورس لندن دامنه نوسان ایستا وجود ندارد و دامنه نوسان پویا به میزان ۳ درصد است، همچنین دامنه نوسان پویا در بورس نیویورک ۵ درصد است. در نظر داشته باشید در بورس امریکا، اگر ۵ دقیقه سفارشات عجیب که تبدیل به صف خرید و فروش شود، به وجود آید و به مدت ۱۵ ثانیه صف تشکیل بدهد، نماد متوقف شده و با دامنه نوسان ۴۰ تا ۵۰ درصد با توجه به قیمت معین بازگشایی می‌شود، بنابراین این روش در بازار سرمایه ایران نیز می‌تواند انجام شود.

مدیر سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری «کاریزما» بیان کرد: باید این اقدام سازمان را به فال نیک گرفت، زیرا به سمت الگو گرفتن از بازارهای جهانی پیش می‌رود. امیدوارم محدودیت‌هایی چون دامنه نوسان و حجم مبنا در جهت افزایش رونق و کارایی، به سرعت از پیش روی بازار برداشته شود.

یادآور می‌شود، از روز ۲۹ فروردین ماه سال جدید، دامنه نوسان نمادهای معاملاتی در بازار اول ( تابلو اصلی و فرعی) بورس تهران و فرابورس مثبت و منفی ۶ درصد شد. این اقدام با اعلام شرکت بورس تهران و با صدور اطلاعیه‌ای بر اساس بند یک هفتصد و نود و دومین صورت جلسه هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار مورخ ۲۴ همین ماه رقم خورد؛ به زعم کارشناسان بازارسرمایه برآیند این اتفاق و حذف تدریجی دامنه نوسان به نفع کل بازار است.

بررسی تاثیرات تغییر دامنه نوسان

طی جلسه شورای عالی بورس در 18 بهمن ماه، چهار تصمیم جدید اتخاذ شد. مهم‌ترین آنها تغییر دامنه نوسان روزانه است. قانون تغییر دامنه نوسان که از شنبه 25 بهمن ماه اعمال می‌شود، تاثیراتی به همراه خواهد داشت. پیش از بررسی تأثیرات آن به این موضوع که دامنه نوسان چیست و چه کاربردی دارد، می‌پردازیم.

دامنه نوسان چیست؟

بورس ، یک بازار رقابتی است که قیمتها در آن، بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین می‌شوند. نهادهای ناظر بر بازار به منظور کنترل نوسانات بازار، ابزارها و قوانینی را به کار می‌گیرند. دامنه نوسان یکی از این ابزارها به شمار می‌رود. دامنه نوسان به حداکثر و حداقل تغییر قیمت سهام در یک روز گفته می‌شود. برای مثال: فرض کنیم دامنه نوسان سهمی 5% باشد. سقف رشد قیمت آن در یک روز مثبت 5% و حد کف کاهش قیمت آن در یک روز منفی 5% خواهد بود.

وجود دامنه نوسان در بازار از آشفتگی‌هایی که به دلیل خرید و فروش‌های هیجانی ایجاد می‌شوند، جلوگیری می‌کند. از طرفی می‌تواند تا حدودی مانع از بروز دستکاری‌های قیمتی و اینگونه تخلفات شود. تا پیش از این، دامنه نوسان در بازارها به شرح زیر بود:دامنه نوسان در بورس چیست؟

بازار بورس	مثبت و منفی 5%
حق تقدم	مثبت و منفی 10%
فرابورس _ زرد	مثبت و منفی 3% در صورت وجود صف در 3 روز متوالی مثبت و منفی 5%
فرابورس _ نارنجی	مثبت و منفی 2% در صورت وجود صف در 3 روز متوالی مثبت و منفی 4%
فرابورس _ قرمز	مثبت و منفی 1% در صورت وجود صف در 3 روز متوالی مثبت و منفی 3%

تاثیر تغییرات جدید دامنه نوسان چیست؟

این روز‌‌ها شاهد روند نزولی شاخص بورس بوده‌ایم و همه نگران آینده دارایی خود در بورس هستیم. خبر‌هایی مانند تغییر دامنه نوسان قطعاً برای ما با اهمیت تلقی می‌شوند. برای پی بردن به تاثیراتی که این تغییر در روند بازار ایجاد می‌کند به بررسی نظر تعدادی از کارشناسان بازار سرمایه می‌پردازیم.

آیا تغییر دامنه نوسان موجب کاهش صف‌ های فروش می‌شود؟

اکبر زرگانی نژاد، کارگزار بورس اوراق بهادار درباره اثر تغییر دامنه نوسان بر کاهش صف‌های فروش توضیح داد: «اين امر بعيد به نظر می‌رسد، زيرا اين كاهش تنها بر جريان و رواني معاملات اثر می‌گذارد. در نتيجه، اين امكان وجود دارد كه صف فروش كاهش نيابد. مگر اينكه نرخ‌ها در سهام مختلف در یک حدی قرار بگيرد كه ارزش فروش براي سهم وجود نداشته باشد. در حال حاضر، قيمت اغلب سهام خيلی پايين است؛ در نتيجه صاحبان سهام ترجيح می‌دهند كه سهامشان را نفروشند، اما در كل به اين دليل كه جلوي روان شدن معاملات گرفته می‌شود، مقداری بر عرضه و تقاضا اثر خواهد گذاشت.»

اثر منفی تغییر دامنه نوسان از دید اقتصاددانان

علی سعدوندی اقتصاددان می‌گوید: «بازی با دامنه نوسان و حجم مبنا راهکار درستی نیست؛ زیرا اگر فقط چهار هفته شاخص کف منفی دو درصدی را بزند به 800 هزار می‌رسد؛ و اگر حجم مبنا کاهش یابد، نقد شوندگی بازار به محاق می‌رود.»

بطور کلی، اقتصاددانان این دستکاری‌ها را صحیح نمی‌دانند. به عقیده آنان بهتر است بازار را به حال خود گذاشت، زیرا بازار طبعاً آمیخته با هیجان و منطق حرکت می‌کند. اقتصاددانان معتقدند اگر بازار دستکاری نشود، سریع‌تر به تعادل خواهد رسید و اینگونه تصمیمات فقط بازگشت به تعادل را کند می‌نماید.

دامنه نوسان غیر متقارن

به تعبیر برخی کارشناسان و اقتصاددانان این دامنه نوسان غیر متقارن است. سیاست‌گذار با این روش قصد دارد نرخ دامنه نوسان را به صورت دستوری افزایش دهد. به نظر آنها سیاست‌گذار با این تصمیم اعتبار خود را از دست می‌دهد و موجب بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران می‌شود. برخی نیز معتقدند با اعمال این تغییر، در نهایت معامله‌گران سربه‌سر می‌شوند؛ زیرا یک صف خرید معادل با سه روز متوالی صف فروش خواهد بود.

اصلاح‌های زمانبر و رشد سریع سهم

به نظر بعضی از تحلیلگران بازار سرمایه، تغییر دامنه نوسان فقط دوره ریزش و اصلاح بازار را طولانی‌تر می‌کند. به اینصورت که برای 20% منفی با نوسان 5% فقط 4 روز سهم منفی بود اما اکنون به 10 روز منفی افزایش می‌یابد و این اتفاق ناخوشایندی است. همین امر می‌تواند سرمایه‌گذار را به لحاظ روانی تحت فشار قرار داده و موجب خروج بیشتر نقدینگی از بازار شود.

اگر قرار بود سهام یک شرکت طی 30 روز رشد کند، با نوسان 6% طی 20 روز رشد خواهد کرد. شاید در نظر اول، اتفاقی خوشایند تلقی شود. در حقیقت فقط موجب می‌شود در طول سال بازار مثبت‌های کمتری نسبت به منفی‌ها تجربه کند. در چنین شرایطی، شاهد صف‌های فروش بیشتری نسبت به صف‌های خرید خواهیم بود.

جمع‌بندی

در شرایط فعلی بازار، که هیجانات منفی در آن گسترش یافته، شاید بد نباشد از چنین طرح‌هایی حمایت کرد. در مجموع از هر منظری به این تغییر نگاه می‌کنیم، تعدیل بازار را کُند می‌کند. بهتر است سیاست‌گذار در این راهکار یک سری اصلاحات ساختاری تعریف نماید تا کارایی بهتری داشته باشد.

تغییر دامنه نوسان بدون در نظر گرفتن عوامل دیگر، نمی‌تواند موجب رشد بازار شود. سایر عوامل اساسی مثل: وضعیت بودجه، نرخ دلار، مذاکرات ایران و آمریکا، انتخابات ریاست جمهوری و بطور کلی اوضاع سیاسی و اقتصادی همگی بر رشد بازار اثر خواهند داشت. مواردی که ذکر شد، همه در هاله‌ای از ابهام قرار دارند و بازار سرمایه به این ابهامات منفی، واکنش منفی نشان می‌دهد.
این تغییر فقط در کوتاه مدت برای نوسان گیران مناسب خواهد بود و اگر نیت سیاست‌گذاران و سازمان بورس و اوراق بهادار رشد بازار باشد، فقط با بازگشت پول‌هایی که از آن خارج شد میسر خواهد بود.

شما هم نظر خود را درباره این موضوع،در قسمت دیدگاه ها، با ما به اشتراک بگذارید.

برنامه جدید سازمان بورس برای حذف دامنه نوسان/ 3 فایده و 4 ضرر دامنه نوسان در بازار سرمایه

دامنه نوسان یکی از موضوعاتی است که در بین اهالی بازار سرمایه یکی از دلایل وضعیت فعلی بورس شناخته می‌شود. افزایش یا حذف دامنه نوسان به نظر بسیاری از کارشناسان می‌تواند بورس را از روندهای فعلی خارج کند.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، دامنه نوسان همواره یکی از مهم ترین مشکلات مطرح شده از سوی سهامداران بازار سرمایه، مخصوصا طی یک سال و نیم گذشته بوده است. اینکه دامنه نوسان اصلا باید وجود داشته باشد و یا در صورت وجود چنین دامنه‌ای، میزان آن چقدر باید باشد، همیشه یکی از موضوعات چالش برانگیز در میان کارشناسان بورس بوده است.

در این مدت نیز بارها و بارها کارشناسان متعددی در خصوص مزایا و معایت دامنه نوسان صحبت کرده اند. اما بسیاری از صاحب نظران بازار سرمایه بر این باورند که برای بهبود روند معاملات بورس باید به سمت افزایش دامنه نوسان و در نهایت حذف کامل آن حرکت کرد؛ زیرا روندهای هیجانی مثبت و منفی با وجود دامنه نوسان، باعث انحراف بیشتر معاملات بورس می‌شود.

نوسانات در بورس چگونه کنترل می‌شود؟

تغییرات شدید و ناگهانی در بورس، قانون گذاران در بازارهای سهام را برای پیدا کردن راه ‌حل ‌هایی برای کنترل نوسان‌ های شدید واداشته تا بتوانند مانع بروز بحران ‌های احتمالی شوند.

به ‌طور کلی در بورس‌ های جهان از دو شیوه برای کنترل تغییرات قیمت سهام استفاده می ‌شود. روش اول توقف معاملات است؛ یعنی معامله یک سهم خاص، بر اساس تشخیص مسئولان بازار و به دلیل نوسان قیمت شدید، متوقف می ‌شود. توقف معاملات، روشی است که بیشتر در بورس‌ های اوراق بهادار توسعه‌ یافته دیده می‌ شود و البته به‌ ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

روش دوم، دامنه نوسان یا تعیین کمترین قیمت و بیشترین قیمت برای معامله سهام است. در روش دامنه نوسان، سفارش‌های خرید و فروشی که در خارج از این محدوده قرار گیرند، ثبت نمی‌ شوند و بنابراین، قیمت تنها در محدوده خاصی تغییر می‌کند و نوسان روزانه آن قابل کنترل خواهد بود.

مضرات و مزایای دامنه نوسان

برای دامنه نوسان می توان فوایدی را برشمرد. این فواید و مزایا عبارتند از:

1- کشف قیمت واقعی: زمانی که قیمت سهام به این حدود نزدیک می شود و به حد نوسان می رسد معاملات وارد صف های خرید و فروش می شود. این مساله فرصتی را بری سرمایه گذاران ایجاد می کند که پیرامون قیمت سهم و ارزش واقعی آن فکر کنند.

2- جلوگیری از دستکاری قیمت ها: وجود دامنه مجاز نوسان باعث می شود که سهامدارن بزرگ نتوانند با تغییر قیمت در زمان های مورد دلخواه تغییرات قیمتی مورد نظر خود را ایجاد کنند.

3- کاهش تلاطم در بازار: واضح است با وجود دامنه مجاز دامنه نوسان در بورس چیست؟ نوسان تغییرات قیمتی سهام محدود شده و فراتر یا کمتر از دامنه نخواهد رفت و این به معنای جلوگیری از بروز تغییرات ناگهانی در قیمت سهام و ثبات بیشتر در بازار سرمایه است

مضرات دامنه نوسان نیز عبارتند از:

1- تأخیردر کشف قیمت: به این معنا که قیمت ها در همان روز نمی توانند نسبت به اطلاعات منتشر شده واکنش بزرگ نشان دهند، بنابراین قیمت روز سهم قیمت واقعی آن نمی باشد

2- دخالت در معامله: یعنی باعث عدم بروز قیمت واقعی سهم در هر روز می شود.

3- سرایت تلاطم: به این معنا که تلاطم قیمت ها دلیل رسیدن به حد قیمتی متوقف شده و در روز کاری بعد به صورت تلاطم اضافی مشاهده خواهد شد.

4- اثر ربایشی: به اثری گفته می شود که در آن قیمت سهام به نقطه‌ای جذب می شود؛ به عبارت دامنه نوسان در بورس چیست؟ دامنه نوسان در بورس چیست؟ دیگر، وجود دامنه محدود در نوسان مانع از آن م یشود که قیمت ها آزاد باشند و قیمت های سهام مانند آهن‌ربا به محدوده‌های خاصی متمایل می شوند.

تجربه سایر کشورها درخصوص دامنه نوسان

در بسیاری از بورس های دنیا همچون تایوان، تایلند، استرالیا، اسپانیا، مالزی، ایتالیا، ترکیه، فرانسه، کره، ژاپن و ایران، قانونگذاران به منظور کاهش تلاطم بازار و کاهش ریسک و ضرر سرمایه گذاران در اثر تصمیمات احساسی و هیجانی اقدام به وضع دامنه مجاز نوسان نموده‌اند.

در بورس نیویورک، دامنه نوسان ایستا وجود ندارد؛ در بورس ژاپن، بر اساس قیمت سهم، دامنه ایستا و پویای متفاوتی برای هر سهم بر حسب ین، واحد پول این کشور، تعیین می‌شود. یعنی دامنه ایستا و پویا بر اساس قیمت هر سهم به‌صورت واحدی از ین است و به صورت درصدی تعریف نمی‌شود

در بورس ‌های مادرید، قطر، مالزی و ژاپن، هر دو دامنه نوسان پویا و ایستا وجود دارد. به عنوان مثال در بورس مادرید برای هر سهم بر اساس نوسان تاریخی دامنه ایستا و پویای مجزایی تعیین می‌شود.

برنامه جدید سازمان بورس برای دامنه نوسان چیست؟

در این بین مجید عشقی، رئیس سازمان بورس درباره بحث دامنه نوسان، می‌گوید: دامنه نوسان به عنوان بحث جدید و مبنایی در بورس تلقی می‌شود که از ابعاد مختلف برخوردار است. در اقتصاد کشور با برخی از ابهام‌ها همراه هستیم که بخشی از آن به موضوع قیمت‌گذاری دستوری و تاثیرات آن در سودآوری شرکت‌ها باز می‌گردد.

وی با بیان اینکه اگر قرار بر حذف یا افزایش یکباره دامنه نوسان باشد، نوسانات و تلاطمات بازار بیشتر می‌شود، ادامه داد: این تلاطمات در بازار، دیگر به هیچ عنوان قابل پذیرش نیست. سیاست ما این است تا دامنه نوسان به‌ تدریج باز شود؛ اما این اتفاق در ابتدا باید از طرق شرکت‌هایی انجام شود که از ثبات بیشتری برخوردارند و در بازار بازیگران بزرگی دارند.

به گزارش فارس، در ایران از سال 1387 تاکنون این حد نوسان در قیمت سهام وجود دارد. دامنه نوسان در بازار سرمایه از ۲۵ بهمن‌ سال گذشته از مثبت و منفی پنج به مثبت شش و منفی دو تغییر کرد؛ تصمیمی که توسط شورای عالی بورس و با هدف ایجاد تعادل در بازار گرفته شد. البته عمر این تصمیم حدود سه ماه بود و دامنه نوسان از ابتدای اردیبهشت به مثبت شش و منفی سه افزایش یافت و در نهایت از ۲۵ اردیبهشت دوباره دامنه نوسان قیمت همه شرکت‌های حاضر در بورس و فرابورس، متقارن و در محدوده مثبت و منفی پنج درصدی داد و ستد شد.